"ΠΕΡΣΕΠΟΛΙΣ" ΤΟ COMIC

Μαργιάν Σατραπί
ΠΕΡΣΕΠΟΛΙΣ
μια αληθινή ιστορία


ΗΛ'ιΒΑΤΟΝ

Πώς μεγαλώνει ένα παιδί στο Ιράν στα δύσκολα χρόνια της ανατροπής του Σάχη, της ισλαμικής επανάστασης και του πολέμου Ιράν-Ιράκ; Η Μαργιάν Σατραπί αφηγείται τα παιδικά της χρόνια και ταυτόχρονα μια ταραγμένη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της πανάρχαιας χώρας της, μέσα από την καθημερινότητα και την ασυνήθιστη ιστορία της οικογένειάς της.

Η καταπίεση των ανθρώπων και ιδιαίτερα των γυναικών, η εντυπωσιακή αντίθεση του δημόσιου και ιδιωτικού βίου, η πανανθρώπινη δίψα για ελευθερία, ειρήνη και δημοκρατία με τα μάτια μιας αξιολάτρευτης πιτσιρίκας, δοσμένα με χιούμορ, συγκίνηση και τρυφερότητα.

Πολυεπίπεδο, βαθιά πολιτικό, ένα καίριο σχόλιο στα ανελεύθερα καθεστώτα και τον πόλεμο, το βιβλίο μας θυμίζει τη δύναμη του ανθρώπου -όπου γης- να μάχεται κάθε είδους αυταρχισμό.

Πώς ζει μια έφηβη Ιρανή, μόνη της στη δυτική Ευρώπη όταν, μάλιστα, η χώρα της, θεωρείται η επιτομή του κακού; Πώς αντιμετωπίζει τα προβλήματα της εφηβείας, την απόρριψη, την ξενοφοβία, τις ερωτικές απογοητεύσεις, τη νοσταλγία για την απτρίδα και τους γονείς της;

πώς επιβιώνει στο θεοκρατικό Ιράν μαι χειραφετιμένη νέα γυναίκα, αντιμέτωπη ξανά με το -ακόμα πιο τυραννικό- ισλαμικό καθεστώς, την ασφυκτική καθημερινότητα αλλά και το βάρος της προσωπικής αποτυχίας;

Η Μαργιάν Σατραπί αφηγείται με χιούμορ, ειλικρίνεια και αυτοσαρκασμό την οδυνηρή ενηλίκιωσή της στην Αυστρία και την αδιέξοδη επιστροφή της στο Ιράν. "Ήμουν Ιρανή στη Δύση, δυτική στο Ιράν", γράφει χαρακτηριστικά σε μια φράση την κρίση ταυτότητας που βίωσε σε Δύση και Ανατολή.

Ένα καλό βιβλίο σε βάζει πάντα σε σκέψεις… Σχετικές, άσχετες, συνειρμικές, ενοχλητικές… Και το “Περσέπολις” της Ιρανής στην καταγωγή Μαργιάν Σατραπί είναι απερίφραστα ένα καλό βιβλίο (δύο για την ακρίβεια, καθώς η ελληνική έκδοση κυκλοφορεί σε δύο τόμους).

Το κόμικ (γιατί για πρόκειται) είναι πολιτικό, παρόλο που η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα ιστορικό πλαίσιο βαρυφορτωμένο από γεγονότα (ίσως να είναι πολιτικό με την έννοια που οτιδήποτε είναι στην ουσία του πολιτικό)… Η Σατραπί δεν κατηγορεί, δεν υψώνει κανένα δάκτυλο και καμία παντιέρα… Το βιβλίο είναι απλώς μια μικρή ιστορία… Από εκείνες τις “μη-ιστορίες” που ποτέ δεν καταγράφει η επίσημη Ιστορία… Από τις ιστορίες τις άγραφες, που μόνο σαν στατιστικές επιζούν… Τις ιστορίες όμως που κουβαλούν μέσα τους περισσότερη αλήθεια απ’ ό,τι δεκάδες σοβαροί ακαδημαϊκοί τόμοι… Και δείχνει ότι πίσω από τις μαντίλες και τις μπούργκες κρύβεται ένας ολόκληρος πολυποίκιλος κόσμος…

Οι γραμμές του σκίτσου είναι λιτές, ασπρόμαυρες, αλλά τόσο, μα τόσο εκφραστικές… Η δε ιστορία συγκινεί… Χωρίς όμως να εκβιάζει το συναίσθημα… Συγκινεί με το γλυκόπικρο χιούμορ (η μικρή Μάρτζι κλέβει πραγματικά καρδιές)… Συγκινεί γιατί είναι γραμμένη σε ανθρώπινα μέτρα (κλείνοντας τον πρώτο τόμο, με τον αποχαιρετισμό στο αεροδρόμιο είχα κυριολεκτικά βουρκώσει)… Συγκινεί γιατί εν τέλει μπορείς να ταυτιστείς μαζί της… Γιατί σε κάθε βιβλίο πάντα αναζητάμε ένα κομμάτι του εαυτού μας…

Πραγματικά δεν ξέρω αν το “Περσέπολις” της Μαργιάν Σατραπί καταφέρει να προκαλέσει ρωγμές στο οπλισμένο σαν σκυρόδεμα οικοδόμημα των στερεότυπων απόψεων. Πολύ αμφιβάλω! Τέτοια έργα είναι όμως χρήσιμα, γιατί υπενθυμίζουν τα αυτονόητα που εύκολα ξεχνάμε…

Ότι η ανθρώπινη ουσία και αξία είναι μία.